چالش و تعامل دیوان و دربار از آغاز صفویه تا پایان سلطنت شاه عباس اول

پایان نامه
چکیده

یکی از ویژگی های مهم نظام اداری در ایران و خاصه در دوران معاصر ، چالش عناصر دیوان و دربار و تاثیرات آن بر ساختار و عملکرد حکومت های ایران است . نفوذ روسای ترک تبار عشایر یعنی سران قزلباش و ورود عناصر اداری شهری یا مستوفیان و منشیان تاجیک به دستگاه دیوانی دولت نوپای شیعی صفویه در سده دهم هجری قمری ، یکی از دلائل اصلی و مهمی است که به چنین چالشی در داخل ساختار حکومت کمک نمود. از آن جا که مناصب نظامی در اختیار وابستگان به دربار و نیز سردمداران ایلات و ترک زبانانی بود که در برابر سیاست تمرکزگرائی مقامات دیوانی مقاومت می کردند؛ در نتیجه ، زمینه یک رویاروئی مابین دیوان و دربار در این عصر فراهم بود . چالشی که از دوره دوم صفویه و همزمان با تقویت قدرت شاه و دیوان رو به افزایش و ظهور نمود و مشکلات جدیدتری را به وجود آورد . پژوهش حاضر با هدف بررسی « چالش و تعامل دیوان و دربار از آغاز صفویه تا پایان سلطنت شاه عباس اول» بر آن است تا با استفاده از منابع دسته اول و بر پایه الگوی مطالعات علوم انسانی ، به روش کتابخانه ای ، به بررسی مختصر و بایسته ائی از تاریخ سیاسی و اداری سده های 10 و 11 قمری و مقارن با حکمرانی دودمان صفویه در ایران بپردازد و ضمن تامل در ساختار دولت در دوره اول فرمانروایی صفویان ، به شناسائی و تحلیل کارکرد کارگزاران حکومتی و نخبگان مرکزی و مقامات ایالات بپردازد و کشاکش های درون حاکمیتی را مورد بررسی و مطالعه قرار دهد. نتیجه تحقیق نشان می دهد که چالش های بین دیوان و دربار به پیچیدگی ساختار اداری در درون دربار و دیوان و نیز تاثیر پذیری جریان امور دولتی از روند تجارب کارگزاران و تضاد قومیت های مختلف نظیر: قزلباش، ارمنی و چرکسی و.. کمک می رسانده است . با تضعیف تدریجی موقعیت راس هرم قدرت یعنی پادشاه- که به دلیل خودسری مقامات نظامی و عشیرتی صورت می گرفت- سلاطین صفوی دریافتند که جهت حفظ مرکزیت گرائی و ثبات دائمی حکومت ، باید جانب اهل قلم و دیوانیان را بگیرند و با جریانهای معارض در بخش های مختلف بستیزند تا بدین گونه بتوانند یک دولت قانون گذار و دارای سیستم اداری متمرکز داشته باشند. کلید واژگان : صفویه- دیوانسالاری- دربار- مقامات اداری-دوره اول- چالش

منابع مشابه

منصب ناظر بیوتات در دوره صفویه (از شاه عباس اول تا سقوط صفویه)

ناظر بیوتات، از جملـه مناصب ابداعی صفویان است. این منصب را در تقسیم بندی دیوانسالاری آن دوره می‌توان جزو مناصب درباری و تشکیلات سلطنتی به شمار آورد، که البته مانند سایر مناصب دوره‌ صفوی دارای کارکردهای دیگری ـ به خصوص اداری و در برخی موارد نظامی ـ هم بوده است. این منصب که از اوایل تأسیس سلسله صفوی پدید آمده بود، پس از اصلاحات اقتصادی شاه عباس اول – که تأثیر خود را در بیوتات سلطنتی هم برجای گذاش...

متن کامل

روابط کردها با دولتین صفوی و عثمانی از شاه اسماعیل اول تا پایان پادشاهی شاه عباس اول(1038-907 ه‌.ق)

ایلات کرد از همان آغاز حکومت صفویان تا سقوط این سلسله جایگاه در خور توجهی داشتند. هر چند حضور و قدرت کردها در هر دوره از حکومت صفویان متفاوت بود، به این معنی که گاهی نقشی پررنگ و اساسی و گاهی ضعیف و بی­تأثیر داشتند، این یک واقعیت غیر قابل انکار است که کردها در دوران صفویان، اهمیت بسزایی برای حکومت مرکزی داشتند. چرا که محل زندگی این قوم در منطقه­ای واقع شده بود که بیش از پیش به اهمیت آنها می­افز...

متن کامل

نقش قبایل کُرد در حکومت صفویه (از شاه اسماعیل اول تا آغاز حکومت شاه عباس اول)

حکومت صفوی اگر چه تداعی کننده قبایل قزلباش است اما در گستره جغرافیائی این حکومت اقوام و قبایل گوناگونی سکونت داشتند که هر کدام با توجه به اوضاع و احوال زمان و وضعیت داخلی خود در پیشبرد سیاست های صفویان نقش فعالی بازی کردند که از جمله آنها می توان به کُردها اشاره نمود. رساله حاضر به بررسی نقش قبایل کُرد از روی کارآمدن شاه اسماعیل اول تا ابتدای حکومت شاه عباس اول می پردازد. در دوره صفویه علاوه بر ...

اقتصاد تجاری خلیج فارس در عصر صفویه از تاسیس تا پایان سلطنت شاه عباس اول (1038-907 هـ .ق)

بنیادگذاری سلسله صفویه بیشتر از آنکه فصلی از تاریخ ایران زمین باشد آغاز دورانی است که تا کنون به رغم سخنان بسیاری که درباره آن گفته شده سرشت و بسیاری از زوایای پر اهمیت آن هم چنان در تاریکی باز مانده است برآمدن صفویان و فراهم آمدن مقدمات وحدت سرزمینی ایران با دگرگونی های ژرفی در تاریخ مغرب زمین هم زمان بود، عصر صفویه را در تاریخ ایران می توان نقطه عطف رویارویی اقتصادی و سیاسی ایران و اروپا در خ...

پناهندگی سیاسی در دوره صفویه؛ با تکیه بر پناهندگی خوانین خوارزم و مرو به دربار شاه عباس اول

هدف اصلی این مقاله، بررسی و تحلیل زمینه‌ها و علل پناهندگی خوانین خوارزم و مرو به دولت صفوی و واکاوی تأثیرات این پناهندگی‌ها، در روابط دولت صفوی با اوزبکان است. یافته‌های پژوهش حاکی از این است که در این دوره، برخی از خوانین خوارزم و مرو، به علت سیاست توسعه‌طلبانه‌ی سلاطین اوزبک، از بیم جان و به امید یافتن متحد و بازیابی قدرت، به دربار ایران روی آوردند. شاه عباس اول از این فرصتِ پیش آمده نهایت است...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود - دانشکده علوم انسانی

کلمات کلیدی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023